Mediolan to nie tylko stolica mody ale również sztuki, w szczególności architektury, której różnorodność widać niemal na każdym kroku. Tuż przy gotyckiej bryle Duomo stoi XIX w. Galeria Vittorio Emanuele II, a na przeciwko niej XX wieczny budynek budynek Museo del Novecento. Vis a vis katedry zarysowują się mury Castello Sforzesco, czyli XIV wiecznej twierdzy należącej do panujących w Lombardii rodów Viscontich a następnie Sforzów. To jednak nie koniec, w mieście są 4 wczesnochrześcijańskie bazyliki, urzekające swoją surowością i świetnym stanem zachowania oraz niespotykane budynki mieszkalne, m.in. Bosco Verticale, czyli wertykalne ogrody ukończone w 2014 roku. Całkiem ciekawy przekrój prawda? Przedstawiam wam zatem 10 moich ulubionych perełek Mediolanu!
fot. Katedra w Mediolanie | Ada Kaczmarek
Dach Duomo
Pierwszy na tej liście musiał znaleźć się dach katedry mediolańskiej! Krótka wspinaczka na sam szczyt zapewni wam dwie atrakcje – wspaniały widok na plac oraz możliwość zobaczenia pięknych, gotyckich sterczyn, gargulców i innych rzeźb, od których nadmiaru topi się cały kościół. Duomo (wł. katedra) wyróżnia się spośród innych gotyckich kościołów (przede wszystkim francuskich) charakterystycznym, rozłożystym kształtem (ad triangulum) wynika to z faktu, że do budowy zatrudniono zarówno architektów i budowniczych włoskich, niemieckich i francuskich. W efekcie po niemal 500 latach (od XIV – XIX w.) stworzono kosmopolityczną katedrę wykazującą nie tylko tendencje gotyckie, ale również renesansowe czy manierystyczne. Z racji, iż decydując się na zwiedzanie tego zabytku musicie wybrać pakiet wstępu, polecam opcję Katedra + Dach, zamiast Katedra + Muzeum itp., ponieważ to rzadkość zobaczyć dach gotyckiej katedry!
fot. Katedra w Mediolanie | Ada Kaczmarek
Michał Anioł w Castello Sforzesco
Dokładnie vis a vis mediolańskiej katedry można zauważyć wyłaniający się w oddali Castello Sforzesco, czyli zamek-twierdzę, będącą od XIV w. siedzibą rodu Viscontich, a następnie od XVI w. Sforzów, dwóch najpotężniejszych rodów lombardzkich. Niecodziennie można spotkać tak dobrze zachowany zamek, znajdujący się w samych centrum miasta, jednak poza okazałymi murami, kryje on jeszcze jedną perełkę – Pietę Rondanini Michała Anioła. Najważniejszym dziełem tego barokowego rzeźbiarza jest oczywiście watykańska Pieta, jednak Rondanini, można powiedzieć, jest dziełem zupełnie innej klasy. Została ukończona w schyłkowej fazie twórczości Anioła i prezentuje wynalezioną przez niego formułę non finito – polegające na modelowaniu struktury kamienia do momentu uzyskania satysfakcjonującego efektu końcowego. Jedni mogą uznają to dzieło za niedokończone inni, wręcz przeciwnie, widzą tutaj egzemplifikację techniki non finito.
fot. Castello Sforzesco | Ada Kaczmarek
Luksusowa willa Necchi Campiglio
To coś naprawdę wyjątkowego dla wszystkich miłośników designu, kultury mieszkania i luksusowych wnętrz. Willa została zbudowana w latach 30 XX w. przez jednego z najważniejszych włoskich architektów Piero Portaluppi dla bogatej rodziny Necchi Campiglio. Ciekawie jest zobaczyć jak sztuka, design i architektura potrafią ze sobą współgrać. W willi nie ma dwóch takich samych pomieszczeń, każde urządzone jest w unikatowym stylu, natomiast dodatkowo odbywają się tutaj czasowe wystawy sztuki najnowszej. W literaturze opisuje się takie wnętrza mianem „dzieła sztuki w dziele sztuki”. Myślę, że willa jest warta odwiedzenia, jeżeli znudziło wam się już historyczne centrum miasta.
Wczesnochrześcijańska Bazylika Saint Ambrogio
Jedna z czterech wczesnochrześcijańskich bazylik jest warta uwagi przede wszystkim dlatego, że pochodzi z IV w.! Kościół składa się z dziedzińca oraz bryły bazyliki z kampanilą. Zachowały się tutaj kapitele kolumn z oryginalną, romańską kamieniarką przedstawiającą m.in fantastyczne zwierzęta czy motywy roślinne. Natomiast sam sposób łączenia cegły i piaskowca, jest typowo lombardzkim motywem, zaadaptowanym w późniejszych budowlach regionu. Miejsce zdecydowanie odbiega spośród pozostałych obiektów architektonicznych Mediolanu.
fot. San Ambrogio | Ada Kaczmarek
Zakupy w Galerii Vittorio Emanuele II
Jeżeli lubicie luksusową architekturę i luksusowe wnętrza to miejsce dla was. Traficie tu bez problemu, ponieważ Galeria Vittorio Emanuele II, czyli wielki pasaż handlowy, znajduje się zaraz przy mediolańskiej katedrze i prowadzi, aż do Piazza Scala. To jednocześnie miejsce przechodnie, które mimowolnie będziecie wielokrotnie przemierzać. Za tym klasycznym rzeźbionym łukiem mieści się pierwszy wybudowany we Włoszech ze szkła i stali pasaż, na planie krzyża, którego dolną partię zajmują luksusowe sklepy i restauracje natomiast górną okna w rzeźbionych ramach i przeszklone sklepienie z kopułą. Kto nie chciałby mieć takiego pasażu w swoim mieście!
fot. Galeria Vittorio Emanuele II | Ada Kaczmarek
Włoska sztuka nowoczesna w Museo del Novecento
Na przeciwko Galerii Vittorio Emanuele II stoją dwa budynki Muzeum Sztuki Nowoczesnej, gromadzącego głównie włoską, XX wieczną sztukę. Znajdziecie tam futurystów, arte povera czy sztukę abstrakcyjną. Kształt brył muzealnych nawiązuje do rzymskiego Palazzo della Civilta Italiana i zostały one zaprojektowane w duchu włoskiego modernizmu przez Italo Rotę, tak aby wkomponować się w estetykę placu i przylegającego z boku Palazzo Reale. Muzeum warto jednak odwiedzić nie tylko z powodu sztuki nowoczesnej, ale jednego z najpiękniejszych widoków na Duomo!
fot. Museo del Novecento | Ada Kaczmarek
Urok Bizancjum w San Lorenzo alle Colonne
Na unikatowość tego kościoła składa się kilka elementów: pochodzi z IV w., pierwotnie został wybudowany przez Rzymian (przed fasadą znajduje się rząd koryńskich kolumn, ograniczających wcześniejszą świątynię), posiada największą w Mediolanie kopułę oraz centralny plan, przypominający bizantyjskie kościoły, w tym Hagię Sophię w szczególności. Wchodząc do świątyni zobaczycie konstrukcję opartą na 4 eksedrach (czyli zamkniętych półkoliście aneksach) z centralnie umieszczoną kopułą – jest to typowe bizantyjskie założenie, dodatkowo „egzotycznego” charakteru nadaje kościołowi przylegająca kaplica św. Akwilina z zachowanymi do dziś bizantyjskimi mozaikami pochodzącymi z V w. Prawdziwe cudo!
fot. San Lorenzo alle Colonne | Ada Kaczmarek
Dzielnica i Pinakoteka Brera
Dzielnica Brera jest chyba moją ulubioną, głównie dlatego, że mieści jedną z najciekawszych galerii klasycznej, włoskiej renesansowej sztuki, ale również ze względu na wyjątkową atmosferę wąskich uliczek z licznymi butikami młodych projektantów, ristorante i kawiarnii. W Pinakotece zobaczycie kilka bardzo znanych obrazów, w tym „Zaślubiny Marii” Rafaela czy „Opłakiwanie zmarłego Chrystusa” Andrea Mantegny. Na zachętę podam jeszcze kilka nazwisk Tintoretto, Caravaggio, Rubens czy Canaletto. Do tego jeszcze piękny dziedziniec arkadowy i Akademia Sztuk Pięknych przylegająca do budynku.
fot. Galeria di Brera | Ada Kaczmarek
Moda dla sztuki w Fondazione Prada
Prywatne fundacje muzealne dużych domów mody to coraz popularniejsza inicjatywa. Swoje obiekty galeryjne posiada już m.in Salvatore Ferragamo we Florencji czy Louis Vuitton w Paryżu. W Mediolanie o ciekawą kolekcję sztuki zadbała Muccia Prada, która od 1995 roku w w Fondazione Prada prezentuje czasowe ekspozycje sztuki współczesnej. Dotychczas można było zobaczyć tu takich twórców jak Anish Kapoor, Louis Bourgeois i John Baldessari. Warto zajrzeć przed przyjazdem do Mediolanu na stronę Fundacji aby zobaczyć aktualne ekspozycje.
Bosco Verticale, czyli wertykalny ogród
Bosco Verticale to prawdziwe nawiązanie do idei miasta ogrodu. Kto nie chciałby mieszkać w luksusowym apartamencie z takim pięknym balkonem/ogrodem? Ów projekt należy do biura architektonicznego Boeri Studio i został postawiony w biznesowej dzielnicy Mediolanu – Porta Nuova. Wertykalne ogrody zostały ukończone w 2014 roku i łącznie mieszczą około 900 różnych rodzajów drzew. Całkiem nieźle prawda? 🙂
fot. Porta Nuova | unsplash.com
Do usłyszenia!
A.