Sztukę możesz kupić w wielu miejscach, w galeriach, na pchlich targach, czy w sklepach z antykami, jednak żadne z powyższych miejsc nie zapewni Tobie takiej atmosfery kupna jak dom aukcyjny. Licytacja dzieła sztuki to prawdziwa walką z konkurencją i własnym portfelem, ponieważ wiesz, że powinieneś przestać, ale atmosfera na to nie pozwala. O ile domów aukcyjnych jest bardzo dużo największe znaczenie mają w zasadzie dwa brytyjskie: Sotheby’s i Christie’s. Są to jedyne miejsca, gdzie jesteś w stanie kupić dzieła z najwyższej półki, zarówno jakościowej, jak i cenowej. Powyższe domy aukcyjne operują dziełami wystawianymi przez prywatnych kolekcjonerów, czy muzea, a za ich autentyczność odpowiada rzesza specjalistów. Przyjrzyjmy się zatem tym instytucjom.
Sotheby’s
Najstarszy dom aukcyjny w Europie. Założony w 1744 r. przez Samuela Bakera, londyńskiego księgarza. Analogicznie do zainteresowań założyciela, pierwsza aukcja w Sotheby’s dotyczyła kolekcji książek zgromadzonych przez sir Johna Stanleya. Długoletnia historia domu aukcyjnego zaowocowała wysokim statusem na rynku. Instytucja, od 1917 r. ma swoją siedzibę w Londynie przy New Bond Street, jednak od dawna nie jest już jedynie brytyjskim czy nawet europejskim domem aukcyjnym. Podobnie jak pozostałe, wielkie domy aukcyjne, Sotheby’s ma swoje placówki niemal na całym świecie a konkretniej w 90 miejscach, w 40 krajach. Będąc prekursorem w tej dziedzinie, Sotheby’s otworzyło placówki w Hong Kongu czy w Doha. Obecnie, z racji hegemonii amerykańskiego rynku sztuki, główna siedziba Sotheby’s znajduje się w Nowym Jorku przy York Avenue, jednak największe aukcje w dalszym ciągu mają miejsce naprzemiennie tu i w Londynie. Jako jeden z najstarszych i największych domów aukcyjnych, Sotheby’s jest oczywiście znany ze swoich rekordów cenowych, które z roku na rok podnoszą prestiż instytucji.
- Pierwszym rekordem jest aukcja kolekcji Jakoba Goldschmidta, która w 1958 r. zostaje sprzedana łącznie za 781,000 funtów, będąc wówczas najdrożej sprzedaną kolekcją na świecie.
- 1968 r., instytucja jako pierwsza sprzedaje biżuterię za więcej niż 1 mln $, w tym przypadku jest to 69,42 karatowy pierścionek Cartiera (1,1 mln$).
- Au Moulin de la Galette, słynne dzieło Augusta Renoira zostaje w 1990 r. wylicytowane za 78, 1 mln $.
- W 2004 r. pada rekord świata w kontekście najdroższego dzieła sztuki na aukcji, Garcon a la Pipe, Pabla Picassa osiąga kwotę 104,2 mln $.
- W 2012 r. nie Picasso, ale Edvard Munch i jego Krzyk zostają najdroższym dziełem sztuki sprzedanym na aukcji, będąc wylicytowanym za 123,8 mln $.
W ramach działalności instytucji nie obyło się jednak bez skandali. W 2002 r. wyszła książka Petera Watsona „Sotheby’s. Za zamkniętymi drzwiami”, w której dziennikarz ujawnia przykre fakty prowadzonego przeciw instytucji śledztwa. Wynika z tego, że Sotheby’s wielokrotnie było zaangażowane w pozyskiwanie dzieł z czarnego rynku dóbr luksusowych we Włoszech. Okazało się, iż starając się ominąć włoskie prawo, instytucja nielegalnie wywozi dzieła i wystawia je na aukcjach. Jak widać, mimo wszystko nie doprowadziło to do upadku domu aukcyjnego, jednak jego rzetelność została podważona.
Christie’s
Największy dom aukcyjny, jednocześnie cieszący się najlepszą renomą, po skandalu wywołanym w Sotheby’s. Od 2012 r. to tutaj padają największe rekordy cenowe, w tym ostatni, ale o tym poniżej. Christie’s zostało założone w 1766 r. przez Jamesa Christie w Londynie. Główna siedziba domu aukcyjnego w dalszym ciągu znajduje się w angielskiej stolicy, a konkretniej przy King Street, natomiast drugą istotną placówką jest oczywiście Nowy Jork. Ta prywatna instytucja została w latach 80 – tych przejęta przez francuską spółkę Groupe Artemis, na której czele w 2003 r. stanął Francois – Henri Pinault, prezes spółki Kering zrzeszającej takie marki jak Gucci czy Yves Saint Laurent. Pinault znany jest ze swojego zamiłowania do sztuki (nie wnikajmy w szczegóły czy jest to związane z zamiłowaniem estetycznym czy ekonomicznym), której posiada wielką kolekcję. Obecnie dom aukcyjny ma 83 placówki w 45 krajach. Najważniejsze rekordy cenowe, mające miejsce w Christie’s to:
- 1990 r. „Portret dr. Gachet” Vincenta van Gogha zostaje sprzedany w Nowym Jorku za 149,7 mln $.
- 2011 rok to słynna aukcja biżuterii Elisabeth Taylor, podczas której naszyjnik z pereł, rubinów i diamentów został sprzedany za 11,8 mln $.
- W 2013 r. rynek zatrząsł się, kiedy „Three Studies of Lucian Freud” Francisa Bacona zostały wylicytowane za 144,9 mln $!
- Aktualnie, Christie’s dzierży w dalszym ciągu miano domu aukcyjnego z najdrożej wylicytowanym dziełem – 179, 4 mln $ za „Kobiety algierskie” Pablo Picasso!
Pozostałe aukcje dzieł sztuki odbywają się oczywiście w mniejszych domach aukcyjnych takich jak Bonhams ( brytyjski dom aukcyjny założony w 1793 r.) czy Phillips (również brytyjski dom aukcyjny, założony w 1796 r. przez byłego pracownika Christie’s), jednak nie padają w nich wielkie rekordy cenowe. Inaczej jest z prywatnymi instytucjami, takimi jak fundacje i galerie, które co jakiś czas organizują aukcje własnych dóbr. W tym kontekście najbardziej istotną jest Galeria Larrego Gagosiana w Stanach Zjednoczonych, w której w 2006 roku sprzedano obraz Wilema de Kooninga „Woman III” za 161,7 mln $.
Do usłyszenia!
A.
źródła: blouinartinfo.com, therichest.com, niezlasztuka.net, wikipedia.org (lista cen), M. K. Marciniak „Międzynarodowy Rynek Dzieł Sztuki”.